İki Metin: Felsefe Nedir? Felsefe Hayata Ne Yapar?

 

BİR FELSEFE SORUSU NEDİR? (10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı, s. 25)

(En altta ödev vardır)

 

Felsefe sorularının niteliği, felsefenin ne olduğunu gün ışığına çıkarmaya dair açıklanması gereken en önemli konudur. Bilindiği gibi filozoflar soru tutkunudur. Bir ödevi yerine getirmenin verdiği tatla seve seve soru sorarlar. Felsefe sorularının tipik yapısı nedir?

 Felsefe soruları kendi başına anlamlıdır. Gündelik olarak eyleme yönelik sorulan sorularda

sorunun kendi başına bir anlamı yoktur. Oysa felsefe sorularında daha bir soru olarak bile

olmuş bitmiş bir durum vardır. Cevapsız bile kalsa belki de tam bir cevap gerektirmediğinden

daha soru olarak yeterince bir başarı ortaya koyar, belirli bir boyutu aşar. Bir soru ile insanlar

belli bir yöne bakmaya başlar.

 Felsefe soruları, insanın ilkin kendisine sorduğu sorulardır.

... Filozof başka birine soru soran kişi değil, kendine soru soran kişidir. Bir felsefe sorusu, filozofu kendi kendisiyle konuşmaya başlatır. Peki başkasına sorulan felsefi sorular yok mudur? Kuşkusuz vardır. “İyi kelimesini duyunca ne anlıyorsunuz?” ancak burada olan başkasına soru soruş, aslında soranın öncesinde kendine sorduğu bir soruyu açığa vurur. Felsefi anlamda başkasına sorduğu soruyu kendisine sormayan kişi, bu soruyu hiç sormamış demektir.

 “Nedir?” sorusu, felsefe sorusunu var eden temeldir.

 ... Felsefi anlamdaki nedir sorusunu da başka alanlarda sorulan nedir sorusundan ayırmak

gerekmektedir. Günlük hayatta kullanılan “nedir” sorusu, genelde bir nesnenin adını öğrenmeye yöneliktir: “Bu nedir?” gibi. Yine başka bir nedir sorusu da bıkkınlık belirtir: “Nedir senden bu çektiğim?” gibi. Felsefe soruları ise bir ad bildirme çağrısı değildir. “Ruh nedir?” diye sorulduğunda adı bilinen bir şey sorulur. Aslında burada bilmek istenilen ruhun adı değil, ruha ilişkin başka şeylerdir.

 

Nermi Uygur, Felsefenin Çağrısı

 

FELSEFE HAYATA NE YAPAR?

Her şey yolunda gidiyorsa ya da öyle olduğuna

inanılıyorsa ortada hiçbir sorun yok demektir.

Çoğu insan, günlük pratik sorunlar dışında hayatını

soru konusu yapmaz. Hayatın hayhuyu içinde

yuvarlanıp gider, aslında hayatı da kaçırır. O insanlar

için “Felsefe hayata ne yapar?” sorusunun yanıtı

“Felsefe hayata teğet geçer.” biçiminde olacaktır.

Hayatı kaçırmamak için durup hayata bakmak

gerek. Bakmak için durmalı yoksa önünden hızla

gelip geçenler görme eşiği altında kalır, onlar görülemez,

ayrımlanamaz; tıpkı göz önünden hızla

akıp giden film şeridi kareleri arasındaki ayrımın

ayrımlanamadığı gibi. Sıradan insan, bu durup

bakmayı beceremez. Ama bir gün, örneğin başına

bir felaket gelir ya da anlamlandıramadığı bir

olayla karşılaşır. “Ne oluyor, neden ben?” diye sorar

kendine.

Ortada, görünürde bir neden yoktur. Aslında

ne “Neden ben?” sorusunun ne de olayın olağan

anlamda bir anlamı vardır.

Ömer Naci Soykan, Felsefe Hayata Ne Yapar?

 

Ödev:

 Metinde geçen “bakmak için durmak” sözüyle ne anlatılmaktadır? Yanıtınızı  5 Kasım tarihine kadar felsefeogretmenigulhan@gmail.com adresine gönderiniz.