Felsefeye Başlarken - 2

 

Felsefe kelime anlamı bilgiyi sevmektir. İnsanlık tarihi boyunca evreni, toplumsal yaşamı ve bireyin yaşamını anlamaya çalışan, bunun için düşünen araştıran insanlara rastlarız. Bilmek dediğimiz insan eylemi insan için yaşamsal ihtiyaçtır ve bu kendini merak olarak gösterir. Merak bir anlamıyla araştırma tutkusudur. Merak etmek, bilmek öğrenmek insanın için hep yaşamsal ihtiyaç olmuştur. Elbette tarihi incelediğimizde bir somut ihtiyacı olmasa da yine de bilmek ve anlamak için çabalayan insanlara rastlarız. Bunlar çoğunlukla bilim insanları, düşünürler(filozoflar) ve sanatçılardır. Kabul edersiniz ki insanlık olarak onlara çok şey borçluyuz.

Bir örnek olması açısından  MÖ. 8. Yüzyılda yaşamış Hesiosos’dan bir şiiri aşağıda alıntıladım. Bu şiiri okuyunca insanların binlerce yıl önde de bugün gibi sorunlar yaşadıklarını, bu sorunlarına çıkış yolu aradıklarını, hayatı anlamlandırma kaygısında olduklarını göreceğiz. Ama öncelikle  Hesiodos hakkında kısa bilgi;

Hesiodos kimdir?

Yunan didaktik şiirinin babası olarak kabul edilen Hesiodos, muhtemelen Homeros’tan sonraki bir dönemde yaşamıştır. Homeros’un tipik olarak kahramanlık öykülerini ve önemli olaylan anlatan epik şiirlerinin aksine, didaktik şiirde anlatılan öykünün amacı bir ahlak dersi vermektir.

Hesiodos’un Yaşamı Homeros gibi, Hesiodos hakkında da kesin bilgiler vermek oldukça güç ama araştırmacılar onun yaşamı hakkında biraz daha fazla bilgiye sahip. Bu bilgilerin çoğu, doğrudan kendi eserlerinden geliyor. En iyi tahmin, MÖ 700 civarında, Orta Yunanistan’da bulunan Askra köyünde yaşamış olduğudur. Şiirlerine bakılırsa, gençliğinde koyun sürüleri gütmüş ve babasının ölümünden sonra da çiftçilik yapmıştı. Zor bir yaşam sürmüş olsa da, sadece geçim deri ile uğraşmamış, bugüne uzanan eserler vermeyi başarmıştır.

Heyhat, demek ki gökyüzünün beni

 Alçakça yaşanılan bu kederli zamana atması gerekiyormuş.

 Bu çağ daha önce ya da daha sonra gelemez miydi?

Oysa bugün yeryüzünde bet bereketin kalktığı Acı ve kederli bir yokluk çağı yaşıyoruz.

Zeus’ün görevlendirdiği, gece ve gündüz

 Çalışan insanlar türlü sıkıntılar içinde bocalıyor.

Ama yakında Zeus, insanın beşikten çıktığı an

Yaşlandığı bu çağı mezara sokacaktır.

Bu çağ ki çocukları babadan; babaları çocuklardan uzaklaştıran

Kimsenin kimseye saygı duymadığı, görevlerin unutulduğu

 Kimsenin dostu ve konuğu kalmadığı bu çağ son bulacak.

Amansız saldıranlar antları hiçe sayacak, hakka karşı

Alay ederek bir tek canlı bırakmayacaklar.

İşte o zaman, gök kubbeye doğru birlikte Utanç ve Nemesis, gövdeleri parlak giyitlerle, uçacaklar

İnsanın kendilerini sürüp attığı uzak yerlere gidecekler

 Tanrıların gösterecekleri yere yerleşecekler

Bizse burada acılar içinde kalacağız.

Yırtıcı kuşlar gibi güçlüler güçsüzlere saldıracak.

 

Çalışma:

Şiirdeki anlamadığınız sözcükleri yazınız.

Şiirde günümüze benzeyen fikirleri sıralayınız.

Şiirde insana dair hangi fikirler var?

Sizce Hesiodos’u yazmaya iten etkenler nelerdir?